Καρκίνος των όρχεων

Ο καρκίνος των όρχεων αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο στους άρρενες ηλικίας 15-40 ετών.  Η πρόδος στην εφαρμογή των διάφορων χημειοθεραπευτικών σκευασμάτων έχει επιτύχει ποσοστά ίασης που αγγίζουν το 100% ανάλογα με το στάδιο της νόσου, έτσι ώστε ο συγκεκριμένος καρκίνος να θεωρείται σχεδόν ιάσιμος.

Καρκίνος όρχι

Ο συχνότερος τρόπος διάγνωσης είναι η ψηλάφηση μιας ανώδυνης διόγκωσης – σκληρίας στον όρχι. Οι περισσότεροι όγκοι των όρχεων προέρχονται από τα «γεννητικά κύτταρα», από τα οποία φυσιολογικά, δημιουργούνται τα σπερματοζωάρια. Τα νεοπλάσματα αυτά των όρχεων διακρίνονται σε δύο κύριες κατηγορίες:

  • Σεμινώματα
  • Μη σεμινωματώδεις όγκους

Τα σεμινώματα, συνήθως, παρουσιάζονται σε ενήλικες που διανύουν την 4η δεκαετία και δεν αναπτύσσονται με τους γρήγορους ρυθμούς των μη σεμινωματωδών όγκων. Το 75% των όγκων αυτών την στιγμή της διάγνωσης είναι περιορισμένοι στον όρχι (π.χ. δεν έχουν δώσει μεταστάσεις στους λεμφαδένες ή σε άλλα όργανα).

Αυτοεξέταση όρχεων

Αυτοεξέταση όρχεων

Επειδή ο συχνότερος τρόπος διάγνωσης του καρκίνου των όρχεων είναι η ψηλάφηση μιας ανώδυνης διόγκωσης – σκληρίας στον όρχι, είναι πρωταρχικής σημασίας για όλους τους άνδρες να πραγματοποιούν περιοδικά αυτοεξέταση των όρχεων. Η αυτοεξέταση απλά περιλαμβάνει την σύλληψη έκαστου κάθε φορά όρχι μεταξύ αντίχειρα και δείκτη και την εξέτασή του από πάνω έως κάτω για ανίχνευση πιθανής διόγκωσης ή σκληρίας. Αυτή η εξέταση θα πρέπει να γίνεται κάθε 6 μήνες και αν αντιληφθείτε κάποια αλλαγή θα πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφτείτε τον ουρολόγο σας.
Η περαιτέρω διαγνωστική διερεύνηση μιας διόγκωσης – σκληρίας του όρχι, αρχικά περιλαμβάνει:

  • υπερηχογραφικό έλεγχο των όρχεων, του οποίου η διαγνωστική αξία γενικά στις παθήσεις του όρχεος αγγίζει το 100%
  • μέτρηση καρκινικών δεικτών– ειδικές πρωτεΐνες, που παράγονται από μερικούς ορχικούς καρκίνους και ανιχνεύονται στο αίμα.

Θεραπεία

Α) Ορχεκτομή

Η διάγνωση του καρκίνου του όρχι τεκμηριώνεται μόνο κατόπιν αφαίρεσης του προσβεβλημένου όρχι και την ιστοπαθολογική του εξέταση στο μικροσκόπιο. Ορχεκτομή είναι η χειρουργική παρέμβαση όπου αφαιρείται ο όρχις και πραγματοποιείται με μια μικρή τομή στην βουβωνική περιοχή. Για αισθητικούς λόγους, αν απαιτηθεί, μπορεί να τοποθετηθεί ορχική σιλικονούχος πρόθεση.

Β) Σταδιοποίηση
Όπως σε όλες τις μορφές καρκίνου, είναι απαραίτητο να ελεγχθούν τα όργανα που μπορεί να εμφανίσουν μεταστατικές  εστίες. Οι εξετάσεις που πρέπει να γίνουν είναι :

  • αξονική τομογραφία κοιλίας και θώρακα
  • αιματολογικές εξετάσεις για μέτρηση των καρκινικών δεικτών – ειδικές πρωτεΐνες, που παράγονται από μερικούς ορχικούς καρκίνους και μας επιτρέπουν την παρακολούθηση της νόσου.

Η σταδιοποίηση καθορίζει αν ο καρκίνος:

  • είναι εντοπισμένος στον όρχι (στάδιο Ι)
  • έχει εξαπλωθεί στους λεμφαδένες (στάδιο ΙΙ)
  • έχει δώσει απομακρυσμένες μεταστάσεις σε άλλα όργανα (στάδιο ΙΙΙ)

Γ) Αντιμετώπιση μετά την ορχεκτομή
Ακόμη και να έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος του όρχι, θα πρέπει να τονίσουμε ότι αποτελεί μια μορφή καρκίνου που παρουσιάζει υψηλά ποσοστά ίασης. Η περαιτέρω θεραπεία μετά την ορχεκτομή, εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και τον ιστολογικό τύπο του καρκίνου και ενδέχεται να περιλαμβάνει:

  • παρακολούθηση
  • χημειοθεραπεία
  • ακτινοθεραπεία
  • χειρουργική παρέμβαση ή
  • συνδυασμένη θεραπεία

Επίδραση της θεραπείας στην γονιμότητα

Η επίδραση της θεραπείας στην γονιμότητα εξαρτάται από την λειτουργία του ετερόπλευρου όρχι, καθώς και από το είδος της θεραπείας που θα επακολουθήσει της ορχεκτομής. Μετά την ορχεκτομή, η διαφύλαξη – αποθήκευση σπέρματος συνήθως κρίνεται απαραίτητη για τους ασθενείς που θέλουν ή δεν έχουν τεκνοποιήσει. Παρακάτω αναφέρεται συνοπτικά, η επίδραση κάθε θεραπευτικής προσέγγισης στην γονιμότητα:

Ορχεκτομή: η αφαίρεση ενός όρχι με καρκίνο δεν ελαττώνει την γονιμοποιητική ικανότητα αν ο ετερόπλευρος όρχις είναι φυσιολογικός. Σε ασθενείς με μη φυσιολογικό ή με έναν μόνο όρχι, η διαφύλαξη σπέρματος θα γίνει πριν την ορχεκτομή.

Ακτινοθεραπεία: αν ο εναπομείναντας όρχις εκτεθεί σε ακτινοβολία, τότε θα παρουσιαστεί έκπτωση της παραγωγής σπέρματος. Για τον λόγο αυτό κατά την ακτινοθεραπεία ο εναπομείναντας όρχις προφυλάσσεται με ειδικά πεδία.

Χημειοθεραπεία: ανεπιθύμητη ενέργεια της χημειοθεραπείας είναι η τοξικότητα στην σπερματογένεση, με συνέπεια η παραγωγή σπέρματος να μηδενιστεί, κάτι που όμως αναστρέφεται μέσα στα επόμενα 1-2 χρόνια. Καθώς όμως, υπάρχει πιθανότητα μόνιμης ελάττωσης των σπερματοζωαρίων, κρίνεται σκόπιμη η διαφύλαξη σπέρματος για μελλοντική τεκνοποίηση.

Παρακολούθηση

Ανεξαρτήτως καρκινικού σταδίου ή ληφθείσας θεραπείας, απαιτείται τακτική παρακολούθηση με απεικονιστικό και αιματολογικό έλεγχο για τα επόμενα 10 χρόνια μετά την διάγνωση. Επιπροσθέτως, τακτική εξέταση του εναπομείναντος όρχι καλό είναι να γίνεται, παρόλο που το ποσοστό εμφάνισης καρκίνου είναι περίπου 2%.